દેશ અને વિદેશમાં ઘણા વિચિત્ર પ્રાણી ઓ જોવા મળતા હોય છે. સામાન્ય લોકો તેમના વિશે જાણીને આશ્ચર્યચકિત થઈ જતા હોય છે. અત્યાર સુધી તમે રીંછને જમીન પર ચાલતા જોયું હશે, પરંતુ આજે અમે તમને પાણી માં રહતા ‘જળ રીંછ'( Tardigrade ) વિશે જણાવી રહ્યા છીએ. તમે વાંચીને જરૂર આશ્ચર્ય થઈ રહ્યું હશે? આ કંઈ નથી, હવે અમે તમને તેનાથી સંબંધિત આવા રોચક તથ્યો જણાવીશું કે તમે અચંબિત થઈ જશો.
પોતાને કોઈપણ પ્રકારના વાતાવરણને અનુરૂપ થઈ જીવી જાય
અત્યાર સુધીમાં, આપણે ઘણાં રીંછને જમીન પર રહેતા અને ચાલતા જોયા છે, પરંતુ ‘જળ રીંછ'( Tardigrade )આપણી પ્રકૃતિમાં જોવા મળી રહ્યા છે. આ ‘જળ રીંછ'( Tardigrade )પાણીમાં રહે છે અને પોતાને કોઈપણ પ્રકારના વાતાવરણમાં અનુરૂપ બનાવે છે. જીવવાની તેની ઇચ્છા એટલી પ્રબળ છે કે ક્યાંક ભયંકર ઠંડી પડી રહી હોય, બરફવર્ષા થતી હોય, દુષ્કાળ કે સૂર્યની સીધા કિરણો પડી રહ્યા હોય તેવી સ્થિતિમાં પણ તે પોતાને જીવંત રાખી શકે છે. તેને ‘જળ રીંછ'( Tardigrade )તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. સામાન્ય ભાષામાં તેને વોટર બિયર અથવા ‘જળ રીંછ'( Tardigrade ) કહેવામાં આવે છે. તે સામાન્ય રીતે દળદળમાં રહે છે.
ટાર્ડિગ્રેડની બે પ્રજાતિઓના ડીએનએ ડિકોડ કરીને તેના જીન શોધી કાઢ્યા
સંશોધકોએ ‘જળ રીંછ'( Tardigrade )ટાર્ડિગ્રેડની બે પ્રજાતિઓના ડીએનએ ડિકોડ કરીને તેના જીન શોધી કાઢ્યા છે. જે ભયાનક દુષ્કાળ પછી પણ તેમનું જીવન બચાવી શકે છે અને પછી જીવનમાં પાછા આવે છે. આ અભ્યાસ પીએલઓએસ બાયોલોજી નામના જર્નલમાં પ્રકાશિત થયો છે. તે સૌથી મોટી દુર્ઘટનામાં પણ જીવંત રહી શકે છે. સંશોધનમાં વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે, આ અસાધારણ ક્ષમતાનું કારણ આનુવંશિક ડીએનએ છે. દુષ્કાળની સ્થિતિમાં, ‘જળ રીંછ'( Tardigrade )ટાર્ડિગ્રેડના કેટલાક એવા જનીનો સક્રિય થઈ જાય છે, જે તેમના કોષોમાં પાણીની જગ્યા લઈ લે છે. પછી તેઓ એવી રીતે રહે છે અને કેટલાક મહિનાઓ અથવા વર્ષો પછી જ્યારે ફરીથી પાણી ઉપલબ્ધ થાય ત્યારે તે પોતાની કોશિકાઓને ફરીથી પાણીથી ભરી લે છે.
પાણીના રીંછ તેમના અનોખા આકાર માટે અલગ
‘જળ રીંછ'( Tardigrade ) તેમના અનોખા આકાર માટે અલગ પડે છે. તેના વિશિષ્ટ આકારથી તેઓ જાણીતા છે. તેને આઠ જાડા મોટા મોટા પગ અને જડબા હોય છે. ટાર્ડિગ્રેડ્સમાં માથું અને પૂંછડીનો વિકાસ નિયંત્રિત કરનારા HOX જનીનોની સંખ્યા માત્ર પાંચ જ હોય છે. જે કૃમિઓની સમાન છે. પરંતુ તેમના કદને લીધે, તેઓને પ્રાણીઓની શ્રેણીમાં રાખવામાં આવે છે.