વન્યપ્રાણીનો ના બદલાતા સ્વભાવ વન વિભાગ માટે ચેલેન્જ બનતા જાય છે. એટલે જ વન વિભાગ હવે આધુનિક ટેકનોલોજી થી વન્યજીવો ની ગતિવિધિઓ પર નજર રાખી સ્વાભાવના બદલાવવા ના કારણો અંગે દીપડા પર સંશોધન અને અભ્યાસ કરવા પ્રયત્ન કરી રહ્યું છે.
હાલમાં જ વન્યપ્રાણી વિભાગ સાસણગીર દ્વારા એક પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત બે દિપડાઓને રેડિયો કોલર પહેરાવવાની કામગીરી હાથ ધરવામાં આવી છે. અને આ રેડિયો કોલરવાળા દિપડાને જંગલમાં મુકત કરાયા છે.
કેટલા દીપડાઓ ને રેડીઓ કોલર પહેરાવવામાં આવશે? આ પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત કુલ પાંચ દીપડાઓને રેડિયો કોલર પહેરાવવામાં આવશે. બે દિપડાને રેડિયો કોલર પહેરાવી પરત જંગલમાં છોડી દેવામાં આવ્યા છે.
દીપડાઓ પર શા માટે કોલર આઈડી?
સાસણ વન્યપ્રાણી વિભાગનાં નાયબ વન સંરક્ષક ડો. મોહન રામ જણાવ્યુ છે કે,
1) સિંહ બાદ હવે દિપડાને રેડિયો કોલર પહેરાવતા તેમના રહેણાંક,ખોરાક સહિતની બાબતો પર પૂરતું ધ્યાન રહેશે.
2) વૈજ્ઞાનિક અભિગમ સાથે તૈયાર થયેલા આ પ્રોજેક્ટના હેતુ અનુસાર રેડિયો-ટેલી મેટ્રિ દ્વારા દીપડાઓની અવરજવર પર ઝીણવટભર્યું નિરીક્ષણ રાખવામાં આવશે.
૩) રેડીયો ટેલી મેટ્રિ દ્વારા સામાન્ય રીતે મુશ્કેલીથી જોવા મળતા આ પ્રાણીની વિવિધ વર્તણુક જેવી કે તેની અવરજવર, પસંદગીના વસવાટના સ્થળ, વધુ પ્રવૃત્ત રહેવાનો સમયગાળો વગેરે જેવી બાબતોની વૈજ્ઞાનિક માહિતી એકત્રિત થઈ શકશે.
રેડિયો કોલર આઈડી થી શુ ફાયદો થશે?
આધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવાની આ પ્રાણી બાબતની મહત્વની માહિતી હવે પ્રાપ્ત થઇ શકશે. આ કાર્ય અંતર્ગત પ્રાપ્ત થતી વૈજ્ઞાનિક માહિતી ભવિષ્યમાં માનવ અને વન્ય જીવ વચ્ચેનું ઘર્ષણ નિવારવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
કેવી રીતે થશે આ કામગીરી?
આ કામગીરીમાં અગ્ર મુખ્ય વન સંરક્ષક વન્યજીવ અને ચીફ વાઈલ્ડ લાઈફ વોર્ડન શ્રી શ્યામલ ટીકાદર, મુખ્ય વન સંરક્ષક વન્યપ્રાણી વર્તુળ જૂનાગઢના ડી.ટી.વસાવડા, સાસણ વન્યપ્રાણી વિભાગનાં નાયબ વન સંરક્ષક ડો. મોહન રામ ના માર્ગદર્શન હેઠળ વનવિભાગનાં અનુભવી વન્યજીવ પશુચિકિત્સક ડો. જે. પી. દેસાઈ, ડો. ડી. આર. કમાણી અને ડો. દિગ્વીજય રામ અને સ્થાનિક સ્ટાફ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તેમજ સમગ્ર કામગીરી દરમિયાન વૈજ્ઞાનિક માહિતીના એકત્રીકરણ અને અન્ય જરૂરી બાબતો અંગેની કામગીરી સાસણ વન્ય જીવ વિભાગના સંશોધન કાર્ય સાથે જોડાયેલા કરશન વાળા અને લહર એસ. ઝાલા, સાયન્ટીફીક આસીસ્ટન્સ દ્રારા કરવામાં આવી હતી.
રેડિયો કોલર આઈડી એ ખાસ પ્રકારનો બેલ્ટ છે જેમાં માઈક્રો ચિપ હોય છે જેને લોકેટ કરી પ્રાણી નું લોકેશન સ્થિતિ જાણી શકાય છે. સિંહો અને દીપડાઓ ની વધતી સંખ્યા ફોરેસ્ટ સ્ટાફ માટે ચેલેન્જ બની રહી છે ત્યારે આધુનિક સાધનો દ્વારા તેમના સંરક્ષણ અને સંવર્ધનની કામગીરી પ્રશંસનનીય છે.
